آتش بند و دودبند
وقوع حریق در ساختمانها با کاربری های مختلف همچون مسکونی اداری تجاری و صنعتی و سکوهای نفتی، امری بعید نبوده وبه دلیل تحولی که در صنعت ساخت پدید آمده است نظیر استفاده از مصالح با قابلیت اشتعال پذیری بیشتر نسبت به مصالح سنتی ،استفاده از تاسیسات الکترونیکی بیشتر و حجم بالای کابل کشی وعواملی از این دست که امکان وقوع حریق را بیشتر می نماید.
در ساختمان ها در هنگام طراحی می بایست زون های حریقی تعریف شود که محافظت باید در حدفاصل این زون ها انجام پذیرد و از نفوذ حریق و مشتقاتش به سایر نقاط از طریق فضاهای پنهان نظیر درزهای حد فاصل نما و سازه اصلی و شفت ها و داکت های تاسیساتی محل عبور کابلها و انواع لوله ها و سینی کابل ها می باشد جلوگیری شود.
یکی از راههای گسترش حریق در ساختمان ها از محل داکتهای تاسیساتی (برقی و مکانیکی) می باشد.فضاهایی همچون داکت ها و اتاق های برق و بازشوهای موجود در سقف و فضاهای حد فاصل سقف و نما به عنوان نقاط پر خطر شناخته شده و احتمال سرایت حریق و مشتقات چهارگانه ( دود آتش و گاز های سمی و حرارت ) در آنها بیشتر از سایر نقاط می باشد . بدون در نظر گرفتن نحوه شکل گیری، شعله های آتش باعث اشتعال و از بین رفتن روکش پی وی سی کابل های برق وسایر کابل های دیگر (که بصورت شریان در تمامی بخش های ساختمان پیچیده اند) ونیز سایر مواد سوختنی همچون لوله های پی وی سی شده و سرایت حریق از یک ناحیه به ناحیه دیگر در مدت زمان بسیار کمی بصورت فتیله وار اتفاق می افتد.
راه حل:
یک روش علمی و استاندارد ، استفـاده از مواد آتشبنـد و دود بنـد بوده ،که شیوه عملکرد آن بدین صـورت می باشد که مسیر های گسترش حریق ( شعله و دود ) را برای مدت زمان معینی مسدود می کند ، بطور مثال اگر کابل و یا مواد عبوری قابل اشتعال دیگری دچار حریق شود می بایست ابتدا فرصت انتشار فتیله ای را از آن ماده قابل اشتعال زا گرفت و سپس میبایست منافذ باقیمانده حاصل از سوختن آن ماده را بلا فاصله پر نمود تا از سرایت شعله و دود جلوگیری نماییم .و در آخر اقدام به اطفاء نمود.
بطور کلی سیستم های آتشبند و دودبند ارایه شده در دو کلاس منبسط شونده و مواد ساده ارائه میگردند که جهت جلوگیری از گسترش حریق (شامل دود ، گازهای سمی و شعله های آتش و حرارت) از یک فضا به فضای دیگر می باشد. این مواد در فضاهایی که ساختار یکپارچه زون به سبب عبور هر نوع عبوری دچار ضعف گردیده قرار می گیرند و با ایجاد یکپارچگی ( بدون ضعف در کد حریق )در سطح مانع انتشار حریق به دیگر مناطق می شوند که در دو کلاس منبسط شونده و مواد ساده ارائه میگردند .
نکته قابل توجه اینکه مواد آتشبند و دودبندی که در این فضاها قرار می گیرند می بایست دارای خواصی باشند که به شرح ذیل می باشد :
- آتش گیر نبوده یعنی تا مدت زمان مشخصی در مقابل آتش مقاومت می کنند.
- سمی نمی باشند و در اثر حرارت از خود گاز سمی متصاعد نمی کنند.
- به خوبی به اطراف خود می چسبند.
- مواد خمیری شکل در حین سفت شدن ترک نمی خورند.
- الاستیک هستند تا در اثر تکانهای لوله یا کابل عبوری ترک نخورند.
- در حالت عادی و قبل از بروز حریق شکل و استحکام خود را به مرور زمان از دست نمی دهند. (امکان استفاده بصورت ترکیبی را دارا می باشند)
یکی از این فضاهای پنهان که در درجه اول با نشت دود باعث از بین رفتن انسانها می شود ، حدفاصل زون هاو منافذ موجود در سقف ها و رایزرهای تاسیساتی می باشد همانطوریکه در شکل بالا مشاهده می فرمایید بطور مثال گپ بین نمای شیشه ای و سازه اصلی در این مرز بوده و به دلیل وجود این فضا در تمامی طبقات احتمال حرکت سریع تر حریق من جمله دود نسبت به سایر فضا ها بیشتر می باشد که می بایست این فضا نیز مسدود گردیده تا از انتشار حریق و مشتتقات چهار گانه آن جلوگیری شود .
برخی از محصولات مقاوم در برابر حریق به شرح ذیل می باشد :
- فوم ضد حریق درزبند و دودبند منبسط شونده با قابلیت انعطاف پذیری در مقابل کشش .
- پودر ضد حریق ملاتی شکل در مقاومت های فشاری مختلف .
- نوارهای ضد حریق منبسط شونده به با ابعاد مختلف .
- غلاف های منبسط شونده با قابلیت در سایزهای مختلف.
باید توجه داشت جهت برآورد دقیق و ارایه پیشنهاد میبایست نقشه های دقیق معماری وتاسیسات عبوری و نوع و ضخامت عایق روی سطوح لوله ها مشخص باشد.