تیتان رنگ مهمترین رنگ دانه سفید در صنایع خوراکی، بهداشتی، دارویی و رنگسازی در دنیا است. تیتانیم دی اکسید از سنگ معدن های مختلف از جمله ایلیمنت تولید میشود که در اشکال مختلف روتایل، آناتاز و بروکیت وجود دارد. این رنگ دانه از قدیمی ترین رنگدانههای پوششی در دنیا است.
بررسی ویژگی های تیتان رنگ
از مهمترین ویژگی های تیتان رنگ قدرت پوشانندگی و همرنگ کنندگی بالای آن است همین خواص سبب شده که به عنوان بهترین رنگدانه سفید در دنیا مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین سمی نبودن این رنگ دانه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. از دیگر ویژگی های این ماده مقاومت بالا در برابر حلالهایی که در رنگ به کار میرود و پایداری حرارتی آن است. علاوه بر این که پایداری شیمیایی آن نیز بسیار مطلوب است به طوری که تنها در سولفوریک غلیظ حل میشود که سرعت واکنش بسیار کم است.
همچنین در اثر برخورد با گاز هیدروژن سولفره و دیگر گازهایی که در جو هستند بیرنگ نمیشود. همچنین این ماده میتواند از بروز سرطان پوست جلوگیری کند به همین دلیل از آن در کرم های آرایشی استفاده میشود. از دیگر خصوصیات تیتان مقاومت الکتریکی در برخورد با مخلوط گازهای متغیر است که به عنوان کنترل کننده آلودگی های گازی در کارخانجات صنعتی و خودروها استفاده میشود.
تیتانیوم دی اکسید و کاربردهای آن
تیتان رنگ به دلیل کاربرد گستردهای که دارد در صنایع مختلف محبوبیت فراوانی دارد. این ماده به عنوان بهترین رنگ دانه سفید در دنیا شناخته شده است از مهمترین کاربردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- صنعت پلاستیک: با افزودن این ماده در هنگام تولید مواد پلاستیکی مقاومت این مواد در برابر حرارت، نور، آب و هوا، خواص فیزیکی و شیمیایی بهبود مییابد.
- در صنعت کاغذ: استفاده تیتان در صنعت کاغذ بسیار مهم است زیرا نقش یک پرکننده را دارد و سبب براقیت، سفیدی و صافتر شدن کاغذ میشود.
- صنعت نظامی: در بسیاری از تجهیزات نظامی به دلیل خواص استحکام و مقاومت در برابر خوردگی مورد استفاده قرار میگیرد.
- صنعت سرامیک: به دلیل خصوصیاتی که این ماده دارد صنعت سرامیک یک زمینه مهم برای استفاده از تیتان است
همچنین در صنایع نقاشی، آرایشی و هوا و فضا این ماده کاربرد فراوانی دارد.
روش های تولید تیتان رنگ
برای تولید تیتان رنگ روش های بسیاری وجود دارد که در ادامه به بررسی این موارد میپردازیم:
روش سولفات
در این روش از یک ماده خام به نام ایملنت استفاده میشود. بعد از خرد کردن و جدا کردن مواد همراه آن آسیاب شده و در مادهای به نام الئوم حل میشود. الئوم با آب و اسید سولفوریک آهسته رقیق شده و محلولی از سولفات تیتانیوم دی اکساید، سولفات فریک و سیلیس به دست میآید. با فیلتر کردن نامحلول سلیس جداشده و مقداری آهن به آن اضافه میشود تا آهن موجود به املاح دو ظرفیتی تبدیل شود. بعد از آن مواد را به دستگاه تبخیر انتقال میدهند و در این مرحله سولفات فرو به صورت کریستال جدا میشود. سپس محلول را جوشانده تا سولفات تیتانیوم هیدرولیز به هیدروکسید تیتانیوم تبدیل شود. در این روش تیتان آناتاز تولید میشود برای تولید تیتان روتیل در مرحله هیدرولیز ذرات روتیل یا نمک روی را اضافه میکنند.
روش کلراید
درصد خلوص اکسید تیتان در سنگ معدن روتیل 96-95 درصد است در این شیوه تولید تیتان گاز کلر در درجه حرارت 900 درجه سانتیگراد از روی مخلوط سنگ روتیل عبور داده میشود. بعد از سرد شدن گازها تتراکلراید تیتانیوم به مایع تبیل میشود و به وسیله تقطیر خالص میشود. سپس در مجاورت حرارت 1000 درجه در مجاورت با اکسیژن میسوزد که بر اثر اکسید شدن آن تیتان رنگ به دست میآید. هرچه فرآیند اکسیداسیون دقیقتر انجام شود تیتان به دست آمده خالصتر و رنگ آن کاملاً سفید و اندازه ذرات آن یکسانتر خواهد بود.
موارد ایمنی و نگهداری تیتان رنگ
هر چند که دی اکسید تیتانیوم یک ماده غیر سمی است نکته مهمی که هنگام استفاده از آن باید رعایت شود این است که از پوشش های محافظ و ایمنی استفاده شود و در صورت تماس با چشم بلافاصله باید آن را شستشو داد و در صورت تماس با پوست بعد از استفاده بهتر است که تمیز شود. بهتر است که محفظه های نگهداری تیتان رنگ در هنگامی که استفاده نمیشود کاملاً بسته باشد و همچنین از رطوبت مستقیم دور نگه داشت شود. علاوه بر اینکه باید از تماس دی اسید تیتانیوم با مواد شیمیایی ناسازگار جلوگیری کرد.
سخن پایانی
تیتان رنگ به طور طبیعی در چند نوع سنگ و شن و ماسه معدنی به وجود میآید. دی اکسید تیتانیوم ر را میتوان یک ماده پرکاربرد اما بیخطر و غیر سمی دانست. میتوان گفت با توجه به خواص متنوعی که این ماده دارد برای شهرها، اتومبیلها، خانهها، غذا، پوست و غیره مورد استفاده قرار میگیرد و کاملاً بیخطر و ایمن است. از لحاظ قیمت نیز این نوع از پیگمنت بسیار ارزان و مقرون به صرفه است.